تابلو برق چیست ؟ | نحوه ساخت تابلو برق | اجزای تابلو برق

در ابتدا بیایم و دلایل استفاده و کاربرد تابلو برق ساختمانی را بررسی کنیم و به اهمیت این ابزار مهم و ضروری پی ببریم. تابلو برق که در انگلیسی  " Electrical Enclosure " گفته می­شود؛ تجهیزی ضروری برای بیمارستان ها،ساختمان های تجاری، مناطق مسکونی و ... است. به صورت خلاصه پنل برق یک جزء اصلی برای فرایند توزیع برق است؛ یا به عبارتی دیگر تابلو برق یک واسطه بین منابع تولید کننده برق و تجهیزات مصرف کننده برق است؛ که چند وظیفه اصلی و ضروری دارد:

حفاظت توسط تابلو برق:

مهم ترین وظیفه تابلو برق حفاظت از دیگر تجهیزات برقی و مکانیکی و همچین جلوگیری از آسیب رساندن به انسان است. یک تابلو برق استاندارد باید بتواند از مصرف کننده در مقابل اختلالات الکتریکی مانند کم و زیاد بودن ولتاژ، بار اضافه، اتصال کوتاه و هر گونه عاملی که چه از نظر الکتریکی و چه از نظر مکانیکی صدمه بزند، محافظت کند.

در مدارهای الکتریکی برای اینکه مقدار جریان خروجی سیستم، بیشتر از ورودی اعمال نشود و نیز تجهیزات دیگر در سیستم بیش از حد مجاز جریان مصرف نکند، در داخل تابلوهای برق، از فیوزها و کلیدهای محافظ استفاده می­کنند. در نتیجه وظیفه کلیدهای محافظ جان و یا انواع MCBها، واکنش در مقابل افزایش بیش از حد مجاز جریان عبور به مدار است.

بهینه سازی و کنترل مصرف کننده­ها و تجهیزات: 

نحوه کنترل جریان برق توسط تابلوها یکی از بحث برانگیز ترین مباحثی است که می­توانیم درباره ی تابلوهای الکتریکی بررسی کنیم، زیرا کنترل جریان الکتریکی یک سیستم به عوامل زیادی بستگی دارد، مانند:

عوامل موثر در کنترل جریان برق :

نیاز سیستم :

برای طراحی و مونتاژ یک تابلو برق مهم ترین موردی که باید در نظر بگیریم، نیاز سیستم شما و مشخصات جریان برق ورودی به تابلو برق و دستگاه های مصرف کنننده. طبیعتا شرایط خرید تابلو برق برای یک ساختمان تجاری با خرید تابلو برق برای یک بیمارستان بسیار متفاوت خواهد بود. بنابراین بهتر است که اول از همه با متخصصین این حوزه برای خرید یک تابلو برق مناسب مشورت کنید.

هزینه های اقتصادی :

در شرکت بنیان تابلو می­توانیم متناسب با بودجه اقتصادی شما بهترین تابلو برق را برای شما به صورت اختصاصی طراحی و نصب کنیم. اگر تمایل به خرید یک تابلو برق مقرون به صرفه دارید هیمن حالا با شماره   692 111 22 021  تماس بگیرید.

توزیع نیروی برق در تابلو برق:

همیشه در یک سیستم برق صنعتی یا مسکونی یک یا چند ورودی که (ممکن است مرکز آن برق شهری یا ژنراتور باشد) وجود دارد که می­تواند تعداد زیادی مصرف کننده را تغذیه نماید. در اینجا تابلو برق باید برق ورودی را بین تمامی مصرف کننده ها و متناسب با نیاز آنان پخش کند. بنابراین تابلو برق می­تواند یک ورودی و تعداد زیادی خروجی داشته باشد. یکی از اصطلاحات معروف و مهم در تابلو برق، LOAD است.  بار مصرفی (LOAD)، به مقدار جریان مصرفی و خروجی یک سیستم گفته می­شود. به طور کلی در این بخش عمل توزیع یا پخش بار بین مصرف کننده ها انجام می­گیرد.

معرفی انواع تابلو برق:

تابلو برق ها انواع بسیار متفاوتی دارند و برای بررسی انواع تابلو برق باید به عواملی مانند نحوه طراحی تابلو برق، تجهیزاتی استفاده شده در تابلو برق، هدف طراحی آن و ... توجه داشت. که در ادامه به مهم ترین انواع تابلو برق می­پردازیم:

انواع تابلو برق از نظر کاربرد:

تابلوها را از نظر کاربردی که دارند، می‌توان در دو دسته تابلوهای کنترل و تابلوهای توزیع دسته بندی کرد.

تابلو برق کلید خور:

بهترین تابلو برق برای ساختمان های مسکونی و تجاری تابلو برق کلیدخور است. این نوع از تابلو برق با استفاده از کلیدهای خاصی که در آن به کار گرفته شده؛ توانایی کنترل و توزیع برق به مناطق مختلف ساختمان را دارد. کنترل و تعمیر این نوع از تابلو برق ها بسیار ساده است.

تابلو برق مخابراتی:

اگر برای یک تابلو برق برای تجهیزاتی مانند تلفن، فکس، سیستم اطفائ حریق و سیستم های امنیتی هستید، بهترین گذینه برای شما تابلو برق مخابراتی است. عموما تابلو برق های مخابراتی برای مدیریت سیستم های مخابراتی استفاده می­شوند.

تابلو برق کنترل:

در تابلو برق های کنترل ، با توجه به هدفی که برای تابلو برق تعریف می­شود، سیستم را کنترل می‌کنند. معمولا این تابلوها با برنامه نویسی PLC می­توانند دقیقا برای تابلو برق مشخص کنند که دقیقا چگونه و با چه محدودیت هایی از سیستم برق محافظت کنند.

تابلو برق توزیع:

همانطور که از اسم این تابلوها مشخص است، برای توزیع برق مورد استفاده قرار می‌گیرند. با استفاده از ادوات مختلفی مانند  MCBتقسیم‌بندی جریان در این تابلو برق با در نظر گرفتن اندازه کابل‌ها، سیستم حفاظت و شینه‌های مسی صورت می‌گیرد.

از نظر سطح ولتاژ:

همانطور که جلوتر گفتیم، تقسیم بندی تابلو برق، انواع بسیاری زیادی دارد که یکی دیگر از انواع تابلو برق از نظر سطح ولتاژ‌ است.از نظر سطح ولتاژ، معمولاً تابلوها در سه دسته فشار ضعیف و فشار متوسط و فشار بالا دسته‌بندی می‌شوند.

ولتاژ تابلوی فشار ضعیف (LV):

تابلوبرق فشار ضعیف که صاطلاحا به آنان "Low Voltage" گویند، ولتاژ این دسته از پنل های برق تا ۱۰۰۰ ولت است. این تابلوها معمولاً در کاربردهایی مانند راه‌انداز یا استارتر موتور، مرکز کنترل موتور، سوئیچینگ مدار ورودی،تغذیه مصرف‌کننده‌ها، حفاظت و... مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی از کاربردهای تابلو برق فشار ضعیف در سیستم برق رسانی استخرها است.

ولتاژ تابلوی فشار متوسط (MV):

تابلوبرق فشار متوسط که صاطلاحا به آنان "Medium Voltage" گویند، بین ۱ کیلوولت تا ۳۶ کیلوولت است. این تابلوها معمولاً از خروجی ژنراتور یا ترانسفورماتور تغذیه می‌شوند و شامل تجهیزاتی از قبیل بریکر، تجهیزات اندازه‌گیری مانند ترانس جریان و ولتاژ، رله و... هستند. تابلوهای فشار متوسط عمدتاً در پست‌های برق مورد استفاده قرار می‌گیرند.یکی از انواع تابلوهای فشار ضعیف، تابلوهای کمپکت یا فشرده است.

تابلوبرق فشار قوی (HV):

تابلوبرق فشار قوی که صاطلاحا به آنان "High Voltage" گویند در حدود ۳۶۰۰۰ تا ۴۰۰۰۰ ولت است. تجهیزات به کار رفته شده درون تابلو برق فشار قوی حتماً باید تجهیزات استاندارد و با کیفیتی باشد تا از بروز هرگونه حادثه احتمالی جلوگیری شود. به منظور کاهش دما و خنک کردن تابلو برق فشار قوی در آنها از گاز SF6 استفاده می‌شود.

نوعی دیگر از تقسیم بندی تابلوها، تقسیم بندی آنان از نظر مکان نصب این تابلوها است، این نوع از پنل های برق به دو دسته تابلو برق درونی و بیرونی تقسیم بندی می­شوند. و نوع های دیگری نیز مانند تابلو برق اصلاح ضریب قدرت و دیگر انواع تابلو برق ها وجود دارد که در جدول پایین مشاهده می­کنید.

جدول تقسیم بندی انواع تابلو برق :

انواع تجهیزات تابلو برق :

تابلو برق ها متناسب با نیاز سیستم طراحی می­شوند بنابراین هرکدام ممکن است تجهیزات متفاوتی داشته باشند. اما معمولا بعضی از تجهیزات در تمام تابلو برق ها وجود دارند و استفاده از آنان ضروری است که در ادامه به بررسی آنان می­پردازیم.

یکی از مهم ترین مسائلی که مهندسین برق در طراحی تابلو برق باید حتما به آن توجه داشته باشند، نحوه حفاظت و نیز تجهیزاتی که برای هدف حفاظت از سیستم استفاده می­کنند. بنابراین مهندسین ابتدا با بررسی سیستم و مصرف کننده ها، باید تجهیزات مورد نیاز و مشخصات آنان را مورد بحث و بررسی قرار دهند تا بتوانند در امر طراحی صحیح تابلو برق نتیجه درست بگیرند. زیرا ممکن است هر لحظه در یک سیستم برقی مشکلاتی به وجود آید که باید از قبل پیش بینی شده باشند، مانند خرابی گیربکس یک دستگاه که باعث می­شود موتور بار اضافه تحمل کند و بسوزد. این مساله در صورت انتخاب و محاسبه صحیح فیوزها و کلیدهای حفاظتی قابل پیشگیری می­باشد و می­تواند از سوختن موتور جلوگیری نماید.

نحوه ساخت و طراحی تابلو برق :

یکی از مهم ترین موضوعات مورد بحث در تابلو برق، هزینه و بودجه لازم برای ساخت آن است. تولید کنندگان تابلو برق همیشه باید به این موضوع توجه داشته باشند که آیا هزینه مورد نیاز برای تامین لوازم حفاظتی مقرون به صرفه است یا خیر.

مثلا در یک تابلو برق ممکن است برای حفاظت یک لامپ از فیوز مینیاتوری (MCB) استفاده می­کنیم.  اما نکته ای که باید به آن توجه داشته باشیم این است یک فیوز مینیاتوری به تنهایی نمی­تواند جوابگوی تمام عوامل مخرب مانند نوسانات ولتاژ باشد، علاوه بر اینکه باید فیوز تا حدی بالاتر از جریان نامی یک لامپ انتخاب می­شود. بنابراین برای حفاظت بیشتر لامپ و نیز جلوگیری از نوسانات مخرب ولتاژ می­توانیم از دستگاه استابلایزر (Stabilizer) استفاده کنیم. از مهم ترین کاربردهای این استه که ولتاژ را تثبیت کرده و نوسانات آن را تصحیح می­کند که مزایای دیگری هم دارد. ولی این موضوع نیز قابل بحث است که با توجه به هزینه بالای این گونه لوازم آیا هر جایی ارزش این کار را دارد یا خیر؟ آیا خرید و تعویض 2 عدد لامپ بهتر است یا خرید میلیونی استابیلایزر؟

البته منظور از این مثال ها این نیست که از به کارگیری این گونه لوازم سودی حاصل نمی­شود زیرا بسیاری از تجهیزات و هزینه هایی که در امر حفاظت، ایمنی و آینده نگری صورت می­گیرند، در مدت زمان طولانی باعث بازگشت سرمایه خوهند شد. به طور خلاصه منظور ما از این مثال این است که ما عملا در اغلب موارد باید حتما به بودجه کارفرما توجه داشته باشیم و یکی از دلایلی که نحوه طراحی تابلو برق را یک بحث بسیار ویژه و تخصصی ی کند هم دقیقا همین موضوع است. بنابراین در هر پروژه ای نسبت به کارایی، حساسیت و هزینه آن باید لوازم حفاظتی را انتخاب نمود که این کار خود یک حرفه تخصصی است. متخصصین ما در شرکت بنیان تابلو با سابقه ای طولانی در طراحی انواع تابلو برق آماده مشاوره با شما مشتریان عزیز هستند. در طی سالیان گذشته، همیشه اولویت ما تامین نیازهای شما با بهترین کیفیت است.