استاندارد چیدمان تابلو برق

تابلو برق به عنوان یکی از تجهیزات اصلی در صنایع مختلف، نقش مهمی در عملکرد آن‌ها ایفا می‌کند؛ از این رو لازم است استاندارد چیدمان تابلو برق و تجهیزاتی که درون آن قرار می‌گیرد، با ظرافت و دقت بالایی انجام شود تا هر قطعه بتواند وظیفه خود را به خوبی انجام دهد. در غیر این صورت احتمال آن وجود دارد که کارکرد قطعات با اختلال مواجه شود و نظم ظاهری تابلو برق نیز به هم بریزد. برای آشنایی کامل و دقیق با این اصول و روش صحیح چیدمان تابلو برق تا انتهای این بخش با ما همراه باشید.

 استاندارد چیدمان تابلو برق

نحوه چیدمان تجهیزات درون تابلو برق و طرز قرار گیری آن‌ها نسبت به یکدیگر تا حد زیادی به سلیقه و تجربه مونتاژکار و طراح آن وابسته است. با این حال استاندارد چیدمان تابلو برق باید در آن رعایت شود و اصول، هماهنگی و ترکیب صحیح را در بر گیرد.. این استاندارد شامل 4 اصل زیر خواهد بود:

رعایت نکات ایمنی

همانطور که می‌دانید تابلو برق با جریان الکتریکی ارتباط مستقیم دارد و کار کردن با آن بسیار حساس است. از این رو مهم‌ترین و اصلی‌ترین مسئله ایمنی دستگاه و کارکنانی است که با آن در ارتباط هستند. در واقع چیدمان استاندارد تابلو برق سبب می‌شود تا تابلو برق در مقابل برق گرفتگی و آتش سوری ایمن شود. البته برای دستیابی به این موضوع لازم است که موارد زیر در آن رعایت شوند:

• تمامی قطعاتی که برای قطع و وصل مدار مورد استفاده قرار می‌گیرند، از جمله کلیدهای اصلی، مینیاتوری و... باید به راحتی قابل دسترس باشند. در صورتی که خطراتی همچون آتش سوزی یا برق گرفتگی به وجود آید، اولین حرکت افراد یا اپراتور حرکت به سوی دستگاه تابلو برق و قطع کلید اصلی آن خواهد بود. از این رو کلیدهای مذکور باید به گونه‌ای نصب شوند که حتی یک فرد قد کوتاه نیز بتواند به آسانی به آن دسترسی داشته باشد.
• برای تابلوهایی که دارای شینه بندی هستند، لازم است که حتما روی شینه‌ها با طلق پوشانده شود و این قطعات باید در دورترین نقطه و کاملا خارج از دسترس قرار بگیرند تا به هیچ عنوان احتمال برخورد دست افراد با قسمت‌های برق دار وجود نداشته باشد.

رعایت نکات فنی در تابلو برق

برخی اصول و قواعد در استاندارد چیدمان تابلو برق وجود دارند که شاید به ظاهر ساده و پیش افتاده به نظر برسند اما از لحاظ فنی از اهمیت بالایی برخوردارند. این نکات فنی عبارتند از:

محل جانمایی کنترل‌گرها

کنترل‌گرهایی که در تابلو برق به کار می‌روند (قطعاتی همچون PLC) حساسیت بسیار بالایی در مقابل ضربه دارند و به هیچ عنوان نباید مورد اصابت آن قرار گیرند. علاوه بر این این کنترل‌گرها دارای منافذی ب روی خود هستند که از آن‌ها برای تبادل هوا و تهویه استفاده می‌کنند. با توجه به این موضوع که قطعات مذکور در مقابل ورود ذرات ریزی همچون برده‌های آهن و حتی گرد و غبار نیز بسیار آسیب پذیر هستند و از سوی دیگر اپراتور با آن‌ها زیاد در ارتباط نیست و سر و کار ندارد، طبق استاندارد چیدمان تابلو برق بهتر است این قطعات در بالاترین قسمت تابلو قرار داده شوند تا دسترسی به آن‌ها محدود و بسیار کم باشد. 

میزان فضای خالی

به طور معمول قطعاتی ترمینال یا شینه‌هایی که به کمک کابل با قسمت خارجی تابلو در ارتباط هستند، باید به گونه‌ای طراحی و نصب گردند که کاربر بدون اینکه با آن‌ها تماس بدنی داشته باشد بتواند به قسمت‌های برق دار دیگر دسترسی داشته و با آن‌ها کار کند. حداقل فضایی که برای مانور، فرم دهی و بستن کابل‌ها در نظر گرفته می‌شود 15 سانتیمتر است. این میزان فضا بر اساس سایز کابل ورودی در نظر گرفته می‌شود و مسلم است که افزایش سایز کابل نیاز به فضای بیشتری خواهد بود.

نصب کلید اصلی و خروجی‌ها

در استاندارد چیدمان تابلو برق، جانمایی کلید اصلی و خروجی ها باید به گونه‌ای باشد که مسیر کابل‌های ورودی و خروجی از تابلو برق فاصله داشته باشد تا کابل‌های ارتباطی در هم تنیده نشوند و نصاب بتواند بدون هیچ گونه مشکلی با آن‌ها کار کند.

محل نصب خازن‌ها

خازن‌ها باید حتما به صورت ایستاده و در صورت امکان در پایین‌ترین قسمت تابلو برق یعنی کف آن نصب شوند.

صرفه جویی در فضای تابلو برق

• طبق استاندارد چیدمان تابلو برق، قطعات و تجهیزات داخل آن باید به گونه‌ای نصب و جانمایی شوند که از کمترین میزان شینه و سیم استفاده گردد. این مورد تنها به کاهش هزینه‌ها مربوط نمی‌شود. در صورتی که از سیم و شینه بیش از حد نیاز استفاده شود حرارت و گرمای بیشتری تولید می‌شود.
• به طور معمول باید 20 درصد از فضای سینی تابلو خالی بماند تا در صورتی که در آینده نیاز به توسعه تابلو برق باشد، مشکلی در انجام آن به وجود نیاید.
• اگر روی سینی تابلو برق فضای کافی در اختیار نباشد می‌توان ترموستات‌های تابلو را که برای راه اندازی فن یا هیتر مورد استفاده قرار می‌گیرند، بر روی درب تابلو برق نصب نمود.

نظم و زیبایی جانمایی تابلو برق

زمانی که طبق استاندارد چیدمان تابلو برق تجهیزات جانمایی شوند، زیبایی و نظم بیشتری به تابلو برق می‌بخشد. این موضوع در هنگام انجام تعمیرات و عیب یابی نیز بسیار اهمیت دارد و به نصاب و تعمیرکار این امکان را می‌دهد که دسترسی آسانی به قطعات داشته باشند. در هنگام جانمایی قطعات باید به هارمونی آن‌ها با یکدیگر و همینطور فرم دهی مناسب سیم‌ها و کابل‌های خارج از داکت توجه داشته باشید.

 
کلام پایانی
نحوه جانمایی و نصب تجهیزات درون تابلو برق تا حدودی بر اساس نظر طراح و مونتاژکار انجام می‌گیرد. علاوه بر آن استاندارد چیدمان تابلو برق نیز که شامل چهار اصل مهم رعایت نکات ایمنی، فنی، صرفه جویی در فضا و نظم و زیبایی است، باید مورد توجه قرار گیرد. در واقع می‌توان اینگونه گفت که در صورت پیروی چیدمان تجهیزات تابلو برق از اصول خاصی، عملکرد صحیحی را از تابلو برق شاهد خواهیم بود. با توجه به موارد گفته شده امیدواریم اهمیت رعایت استاندارد جانمایی لوازم تابلو برق برایتان آشکار شده باشد.