تابلو برق توزیع اصلی Intermediate distribution switchboard

تابلو برق توزیع اصلی یکی از اجزای حیاتی در سیستم‌های توزیع برق ساختمان‌ها و صنایع است که نقش کلیدی در مدیریت و توزیع انرژی الکتریکی دارد. این تابلو به عنوان مرکز کنترل و توزیع برق عمل می‌کند و تضمین‌کننده ایمنی، پایداری و کارایی سیستم‌های برقی در ساختمان‌های مسکونی، تجاری و صنعتی است. در این مقاله، به بررسی مفهوم تابلو برق توزیع اصلی، اجزای آن، کاربردها وعملکرد این سیستم پرداخته و نکات مهم در طراحی و نگهداری آن را مطرح خواهیم کرد.

تابلو برق توزیع اصلی چیست؟

تابلو برق توزیع اصلی Main Distribution Board یا MDB یک سیستم متمرکز است که به منظور مدیریت و توزیع برق از منبع ورودی به مدارهای مختلف استفاده می‌شود. این تابلو برق، معمولاً در ابتدای سیستم برق‌رسانی ساختمان قرار می‌گیرد و برق ورودی را از منابع تأمین انرژی مانند شبکه برق شهری، ژنراتور یا منابع انرژی تجدیدپذیر دریافت می‌کند و آن را به بخش‌های مختلف تقسیم می‌کند.

تابلو برق توزیع اصلی از اجزای متنوعی مانند کلیدها، فیوزها، مدارهای حفاظتی و سایر تجهیزات کنترلی تشکیل شده است که همگی به منظور محافظت از سیستم و کاربران در برابر نوسانات برق، اتصال کوتاه و سایر خطرات احتمالی طراحی شده‌اند.

اهمیت تابلو برق توزیع اصلی

تابلو برق توزیع اصلی یکی از مهم‌ترین بخش‌های هر سیستم برق‌رسانی است، زیرا:

•    ایمنی سیستم: نقش کلیدی در محافظت از تجهیزات الکتریکی و کاربران در برابر نوسانات و حوادث برق دارد.
•    توزیع مناسب انرژی: برق را به صورت بهینه و منظم به تمامی بخش‌ها و مدارهای مورد نیاز در ساختمان یا کارخانه منتقل می‌کند.
•    مدیریت مصرف انرژی: با استفاده از ابزارهای کنترلی و نظارتی، میزان مصرف برق در بخش‌های مختلف را تنظیم می‌کند.
•    پایداری سیستم برق‌رسانی: با کنترل دقیق بارها و جلوگیری از اضافه بار، به طول عمر سیستم برق کمک می‌کند.

اجزای تابلو برق توزیع اصلی

تابلو برق توزیع اصلی از مجموعه‌ای از قطعات و تجهیزات مختلف تشکیل شده است که هر یک وظایف خاصی را در سیستم برق‌رسانی ایفا می‌کنند. مهم‌ترین اجزای این تابلو عبارتند از:

کلیدهای قدرت (Circuit Breakers)

کلیدهای قدرت به عنوان مهم‌ترین اجزای حفاظتی تابلو برق توزیع عمل می‌کنند. وظیفه این کلیدها، قطع جریان برق در صورت بروز نوسانات، اضافه بار یا اتصال کوتاه است. این کلیدها به دو نوع اصلی تقسیم می‌شوند:
•    کلیدهای اتوماتیک: به طور خودکار در شرایط بحرانی مدار را قطع می‌کنند.
•    کلیدهای دستی: امکان کنترل دستی برای قطع و وصل مدار را به اپراتور می‌دهند.
فیوزها (Fuses)
فیوزها قطعاتی هستند که در صورت افزایش جریان برق بیش از حد مجاز، مدار را قطع کرده و از تجهیزات برقی محافظت می‌کنند. فیوزها در تابلو برق به عنوان لایه اول محافظت در برابر نوسانات و اضافه بار عمل می‌کنند.

شینه‌ها (Busbars)
شینه‌ها قطعاتی هستند که برای انتقال جریان الکتریکی از منابع اصلی به مدارهای مختلف استفاده می‌شوند. شینه‌ها معمولاً از مس یا آلومینیوم ساخته می‌شوند و بسته به ظرفیت تابلو، اندازه و ضخامت متفاوتی دارند.

کنتاکتورها (Contactors)
کنتاکتورها برای کنترل مدارهای برقی و ایجاد اتصالات الکتریکی بین بخش‌های مختلف تابلو برق استفاده می‌شوند. این تجهیزات معمولاً در مواقعی که نیاز به قطع و وصل مکرر جریان باشد، به کار گرفته می‌شوند.

رله‌های حفاظتی (Protective Relays)
رله‌های حفاظتی نقش بسیار مهمی در جلوگیری از بروز خرابی‌های شدید دارند. این رله‌ها در صورت تشخیص نوسانات شدید یا اتصال کوتاه، سیگنالی برای قطع مدار ارسال می‌کنند.

ولتمتر و آمپرمتر
این ابزارها برای اندازه‌گیری ولتاژ و جریان مصرفی در تابلو برق به کار می‌روند. با استفاده از این ابزارها، اپراتورها می‌توانند بر نحوه مصرف برق و عملکرد سیستم نظارت کنند و مشکلات احتمالی را سریع‌تر شناسایی نمایند.

منبع تغذیه اضطراری (UPS)
در بسیاری از تابلوهای توزیع اصلی، یک سیستم پشتیبان (UPS) نصب می‌شود تا در مواقع قطعی برق، بتوان به مدت محدودی برق را تأمین و از خرابی یا از کار افتادن سیستم‌های حیاتی جلوگیری کرد.

کاربردهای تابلو برق توزیع اصلی

تابلو برق توزیع اصلی در انواع مختلف ساختمان‌ها و صنایع به کار گرفته می‌شود. برخی از مهم‌ترین کاربردهای آن عبارتند از:

•    ساختمان‌های مسکونی
در ساختمان‌های مسکونی، تابلو برق توزیع اصلی برق ورودی از شبکه برق شهری را دریافت کرده و آن را به بخش‌های مختلف مانند روشنایی، پریزها، سیستم‌های تهویه و سایر تجهیزات برقی تقسیم می‌کند.

•    ساختمان‌های تجاری و اداری
در ساختمان‌های تجاری و اداری، تابلو برق توزیع اصلی نقش مهمی در مدیریت مصرف برق سیستم‌های مختلف از جمله سیستم‌های تهویه مطبوع، آسانسورها، روشنایی و تجهیزات اداری دارد.

•    کارخانه‌ها و صنایع
در صنایع و کارخانه‌ها، تابلو برق توزیع اصلی باید بتواند برق مورد نیاز ماشین‌آلات سنگین و تجهیزات صنعتی را به صورت ایمن و بهینه تأمین کند. این تابلوها معمولاً دارای تجهیزات بیشتری برای کنترل و محافظت از سیستم‌ها هستند.

•    مراکز داده و سیستم‌های IT
در مراکز داده و سیستم‌های IT، پایداری برق اهمیت ویژه‌ای دارد. تابلو برق توزیع اصلی در این مراکز به همراه سیستم‌های UPS و ژنراتورهای پشتیبان، برق پایدار و بدون وقفه را برای سرورها و تجهیزات شبکه فراهم می‌کند.

نکات مهم در طراحی تابلو برق توزیع اصلی

طراحی صحیح تابلو برق توزیع اصلی نیازمند رعایت نکات فنی و ایمنی است. در زیر به برخی از این نکات اشاره شده است:

1.    انتخاب تجهیزات با کیفیت
کیفیت تجهیزات مورد استفاده در تابلو برق توزیع اصلی بسیار مهم است. استفاده از تجهیزات با کیفیت بالا و مطابق با استانداردهای صنعتی، عمر مفید تابلو را افزایش داده و از بروز خرابی‌های ناگهانی جلوگیری می‌کند.

2.    ظرفیت مناسب
ظرفیت تابلو برق توزیع باید بر اساس نیازهای برقی ساختمان یا کارخانه تعیین شود. این ظرفیت شامل میزان جریان و توان مصرفی است که تابلو باید تأمین کند. در صورت انتخاب ظرفیت نامناسب، ممکن است تابلو دچار اضافه بار شود و عملکرد آن مختل گردد.

3.    تهویه مناسب
تابلو برق توزیع اصلی باید در محلی نصب شود که دارای تهویه مناسب باشد. تجهیزات الکتریکی به دلیل عبور جریان برق، حرارت تولید می‌کنند و اگر این حرارت به درستی دفع نشود، می‌تواند باعث کاهش عمر مفید تجهیزات و حتی خطرات جدی‌تری مانند آتش‌سوزی شود.

4.    نصب تجهیزات حفاظتی
تجهیزات حفاظتی مانند رله‌های حفاظتی، کلیدهای قدرت و فیوزها باید به طور کامل نصب و به درستی تنظیم شوند. این تجهیزات نقش حیاتی در جلوگیری از آسیب به سیستم‌های برقی دارند.

5.    دسترسی آسان
تابلو برق توزیع باید در محلی قرار گیرد که دسترسی آسانی برای تکنسین‌ها جهت تعمیر و نگهداری داشته باشد. همچنین باید از قرار دادن تجهیزات اضافی یا موانع در اطراف تابلو خودداری شود تا امکان دسترسی سریع در مواقع اضطراری فراهم باشد.

جمع بندی نهایی

اولین تابلو برق در سیستم‌های ولتاژ پایین، تابلو برق توزیع اصلی است. انرژی الکتریکی پس از تأمین از تولیدکننده یا تأمین‌کننده، به این تابلو وارد می‌شود. وظیفه این تابلو برق‌ها هدایت انرژی الکتریکی به سایر نقاط پروژه با ایجاد محدودیت در جریان است. به این ترتیب، انرژی الکتریکی با عبور از کلیدهای موجود در تابلو برق توزیع اصلی، به بخش‌های مختلف پروژه کنترل و هدایت می‌شود.

در بنیان تابلو پس از بررسی نقشه‌های ارسال شده از سوی کارفرما و شرایط محیطی، به همراه درخواست‌های کارشناسان پروژه، اقدام به تولید نقشه‌های پیش‌ساخت با کامل‌ترین جزئیات می‌شود. هدف این است که محصول نهایی به طور کامل با نیازهای پروژه مطابقت داشته باشد. برای مشاوره با واحد فروش، لطفاً با ما تماس بگیرید.