مراحل ساخت تابلو برق | 0 تا 100 اصول ساخت
درک اصول اولیه طراحی، مونتاژ و سایر مراحل ساخت تابلو برق برای سازندگان و کاربران نهایی که این پانل‌ها را دریافت و برای سال‌ها یا دهه‌ها از آن‌ها بهره‌برداری می‌کنند، مهم است. در دنیای تولید صنعتی، تابلوهای کنترل الکتریکی سیستم عصبی حیاتی سیستم‌های مکانیکی پیچیده هستند. این تجهیزات تضمین‌کننده کنترل، نظارت و محافظت موثر از تمام سیستم‌های الکتریکی، دستگاه‌ها و ماشین‌ها هستند و بدون آن‌ها، فرآیند تولید می‌تواند با مشکل مواجه شود.
طراحی، ساخت و مونتاژ تابلوی کنترل برق فرآیند پیچیده و خیلی بیشتر از چیدن برخی از قطعات و تجهیزات در یک محفظه است که نیاز به تخصص، برنامه‌ریزی و توجه به جزئیات دارد. در اینجا به مراحل ضروری مورد نیاز برای ساخت و مونتاژ تابلو برق برای نظارت بر فرآیند تولید و اطمینان از ایمن بودن آن خواهیم پرداخت.
اصول ساخت تابلو برق
ماشین‌ها، تجهیزات و سیستم‌های مدرن با تعداد فزاینده‌ای از دستگاه‌های هوشمند و حسگرهای میدانی نیاز دارند که کنترل و حفاظت از آن‌ها مستلزم استفاده از تابلوهای برق صنعتی مناسب است. قبل از پرداختن به مراحل ساخت تابلو برق صنعتی باید درک روشنی از الزامات و اصول فرآیند تولید داشته باشیم که به برخی از اصول ساخت تابلو برق اشاره خواهیم کرد.
ساخت تابلو برق علاوه بر داشتن دانش کافی برای طراحی، نصب و راه‌اندازی مستلزم تحقیقات میدانی دقیق است. تحقیقات میدانی ارزیابی مواردی چون وظیفه و کاربرد تابلو برق (مصارف خانگی، تجاری و صنعتی)، بررسی نقشه کلی ساختمان، مشخصات و ویژگی های شبکه توزیع برق، شرایط محیطی و مطالعات و محاسبات الکتریکی را در بر می‌گیرد.
تابلوهای برق باید قادر به تحمل اضافه ولتاژ و اضافه جریان و میزان ولتاژ نامی باشند تا مانع افزایش اضافه جریان و ولتاژ حرارت از حد مجاز شوند، بنابراین بررسی ولتاژ نامی، فرکانس نامی، حداکثر ولتاژ سیستم، نحوه زمین کردن نقطه خنثی و مقدار جریان اتصال کوتاه از مهم‌ترین مواردی است که باید در دستور کار مراحل ساخت تابلو برق قرار گیرد. از طذف دیگر شرایط محیطی چون ارتفاع از سطح دریا، حداکثر و حداقل درجه حرارت محیط، متوسط درجه حرارت روزانه، میزان رطوبت، سرعت باد، میزان و نوع آلودگی موجود در محیط، شدت زلزله و دیگر بلایای طبیعی، از عوامل تاثیر گذار در انتخاب و ساخت تابلو برق بشمار می‌روند.
اصلی ترین مراحل ساخت تابلو برق
به‌طور کلی مراحل ساخت تابلو برق بسته به محل استفاده و دیگر شرایط پروژه به شرح زیر است.
1- برنامه ریزی و طراحی نقشه ایزومتریک
طراحی نقشه اولین مرحله از مراحل ساخت تابلو برق پس از ارزیابی‌های اولیه ذکر شده در بخش قبل است. نقشه شامل تمام جزئیات لازم مانند نیازهای برق، مشخصات تجهیزات، انواع سیگنال و ویژگی‌های ایمنی است. طراحی باید مطابق با نیازهای فرآیند تولید شما صورت بگیرد. مهم‌ترین نقشه در ساخت تابلو برق شامل طراحی نقشه ایزومتریک یا نقشه مدارها و نقشه جانمایی شامل لیستی از تجهیزات و نحوه چیدمان آن‌ها است.
2- برش کاری، جوشكاري، خم کاری و سوراخ کاری بدنه
این مرحله شامل برش، جوش‌کاری، پانچ، خم کردن، مته کاری، فرزکاری قطعات بدنه بر اساس نقشه ارائه شده است. بدنه در اغلب موارد از فولاد ضد زنگ با ضخامت ورقه متفاوت ساخته می‌شود. بدنه‌ها جوری ساخته می‌شوند که امکان توسعه تابلو برق در زمان مقتضی را برای کاربران فراهم سازد.
3- رنگ کاری بدنه
مرحله بعدی پس از آماده شدن بدنه، زیرسازی تابلو برق با رنگ‌های پوششی الکترواستاتیک است. رنگ کاری بدنه در چهار مرحله چربی زدایی، زنگ زدایی و فسفاته کاری و عایق کاری صورت می‌گیرد.
چربی زدایی: شامل حذف موادی چون روغن، گریس، گردو غبار و... است که مانع نفوذ رنگ می‌شود و به روش‌های مختلفی صورت می‌گیرد.
زنگ زدایی: شامل تراشیدن محل‌های زنگ زده با استفاده از ابزارهای مخصوص چون سمباده، محلول‌های شیمیایی خاص یا دستگاه‌های فرزکاری و شستشوی آن با آب فراوان است.
فسفاته کاری: فسفاته کاری باعث چسبندگی و نفوذ بیشتر رنگ و بالا بردن کیفیت رنگ بر روی سطوح فلزی و کاهش زنگ زدگی می‌گردد و اغلب از طریق غوطه‌ور ساختن فلز در مواد شیمیایی چون اسید نیتریک و اسید فسفریک در دمای 55 تا 65 درجه سانتیگراد صورت می‌گیرد.
عایق کاری: مرحله آخر رنگ کاری شامل عایق کاری بار رنگ است که انجام آن بر اساس دمای محیط و زمان استفاده از تابلو برق صورت می‌گیرد. به منظور نفوذ بهتر و افزایش کیفیت، رنگ کاری بیشتر با رنگ‌های کوره‌ای انجام می‌شود.
4- مونتاژ بدنه اصلی یا اسكلت داخلي تابلو برق
این مرحله از مراحل ساخت تابلو برق شامل اتصال قطعات نگهدارنده و تعبیه سوراخ‌ها یا برش‌هایی برای قراردادن تجهیزات الکتریکی در محل مناسب است.
5- مونتاژ قطعات و تجهیزات الكتريكي
مونتاژ قطعات و تجهیزات الكتريكي بر اساس نقشه جانمایی صورت می‌گیرد. این تجهیزات به‌طور معمول بر روی یک پانل فرعی نصب می‌شوند. قطعات الکتریکی مورداستفاده باید از قبل از نظر کیفیت و استاندارد موردتائید کارشناس کنترل کیفیت قرار گرفته باشند. بسیاری از اجزای کنترل بر روی ریل DIN با اندازه استاندارد نصب می‌شوند که سرعت نصب را افزایش می‌دهد. کانال سیم نیز بر روی پنل فرعی نصب شده تا سیم کشی بین دستگاه‌ها به طور دقیق انجام شود.
6- سیم کشی و شینه گذاری
بعد از مونتاژ تمامی اجزا، مرحله بعدی سیم کشی کنترل پنل مطابق با نقشه شماتیک است. انتخاب رنگ سیم براساس استانداردها نیز دارای اهمیت است زیرا نشان می دهد که سیم دارای چه ولتاژی است. علاوه بر این، به هر سیم یک برچسب منحصر به فرد داده می‌شود که به عیب یابی سیستم در صورت بروز مشکل کمک می‌کند.
7- تست و کنترل کیفیت
آخرین مرحله از مراحل ساخت تابلو برق تست، کنترل و تایید کیفیت تابلوی برق است. کنترل کیفیت تابلو برق از مهم‌ترین و حساس‌ترین مراحل تولید و مونتاژ تابلو برق صنعتی است که بی‌توجهی به آن می‌تواند موجب بروز خطرات جبران‌ناپذیر جانی و مالی گردد. مراحل تست و کنترل کیفیت تابلو برق در دو بخش کنترل مونتاژ بدنه و کنترل مونتاژ الکتریکی صورت می‌گیرد. مرحله کنترل مونتاژ شامل بررسی کلیه‌ی قطعات و تجهیزات از لحاظ نصب و قرارگیری بر روی تابلو برق و مرحله کنترل مونتاژ الکتریکی شامل کنترل کلیه اتصالات بخش فرمان، لوازم و تجهیزات الکتریکی، اتصالات شینه و اتصالات زمین است.
8- انطباق و صدور گواهینامه
آخرین مرحله ساخت تابلو برق این است که اطمینان حاصل کنید که کنترل پنل صنعتی شما با قوانین و استانداردهای برق محلی و ملی مطابقت دارد.
استانداردهای لازم در مراحل ساخت تابلو برق
تک تک مراحل ساخت تابلو برق باید مطابق با استانداردهای بین‌المللی چون IEC 60204-1 صورت گیرد. استانداردهای مختلفی برای ساخت تابلوهای برق باید رعایت شود تا میزان بروز آسیب‌های جانی و مالی را به حداقل برساند. برخی از این استانداردها عبارت‌اند از:
- تایید متریال و قطعات استفاده شده در ساخت تابلو برق توسط متخصص
- عدم ایجاد تغییر در نقشه تابلو برق
- انتخاب تابلو برق متناسب با محل نصب
- تناسب ظاهری ابعاد تابلو شامل عرض، عمق و طول
- نصب فیوز محافظ برای تجهیزات داخلی تابلو برق مانند چراغ‌های نصب و مدارهای فرمان
- استفاده از لوله برق در سیم‌کشی نزدیک لولای درب تابلو برق
- ازرائه پلاک شناسایی برای تابلوهای برق
- استفاده از واشر تخت و فنری در اتصالات بدنه برای افزایش ایمنی کاربران
- استفاده از لولاهای گالوانیزه و ضد آب
- نصب ریل برای اتصال کابل های ورودی و خروجی
سخن پایانی
تابلو برق جزئی ضروری از هر واحد صنعتی است. تمامی مراحل ساخت تابلو برق به صورت تخصصی انجام می‌شود و مستلزم رعایت استانداردها و استفاده از دانش، مهارت و تخصص کافی است. یک تابلو برق طی مراحل طراحی و نقشه کشی، ساخت بدنه، رنگ کاری، مونتاژ بدنه اصلی و تجهیزات، سیم کشی و تست و کنترل کیفیت ساخته می‌شود که در این مقاله سعی کردیم این مراحل را به طور مختصر اما مفید برای شما تشریح نماییم.
