تابلو برق مینیاتوری چیست؟

تابلو برق مینیاتوری به عنوان یک تقسیم کننده برق عمل می‌کند و از آن در قسمت‌های مختلفی استفاده می‌شود. کلید یا فیوز مینیاتوری که با نام MCB نیز معرفی می‌گردد، در واقع یک کلید الکترومکانیکی است که به صورت اتوماتیک و خودکار عمل می‌کند. وظیفه این تابلو برق یا کلید، محافظت از مصرف کننده در مقابل خطای اتصال کوتاه و جریان اضافه بار به شمار می‌رود. با توجه به اینکه این کلید عملکرد خودکار در قطع کردن مدار دارد، پس از آن مجددا به حالت آماده به کار برمی‌گردد. این کلیدها قابلیت تنظیم ندارند و به دو صورت مغناطیسی و حرارتی عمل می‌کنند که در ادامه بیشتر به آن‌ها می پردازیم.

انواع عملکرد تابلو برق مینیاتوری

همانطور که گفته شد تابلو برق مینیاتوری به دو صورت عمل می‌کند که عبارتند از:

عملکرد الکترومغناطیسی

زمانی که خطای اتصال کوتاه رخ می‌دهد، جریان زیادی از مدار عبور می‌کند که سبب می‌شود تا حرارت و شوک بزرگی به مدار وارد شود. این شوک و حرارت احتمال ایجاد آتش سوزی و ازبین رفتن مدار و مصرف کننده را به دنبال دارد. برای تشخیص و محافظت از مدار برای جدا سازی قسمت صدمه دیده از بخش های سالم، از تجهیزی به نام تابلو برق مینیاتوری استفاده می‌شود. این تابلو توانایی تشخیص جریان اتصال کوتاه را از طریق سیم پیچی با تعداد دور کم و قطر زیاد دارد.

عملکرد بی‌متال

کلید مینیاتوری قادر است تا به وسیله دو قطعه فلز نیمه هادی (بی متال) جریان اضافه بار را در مدار تشخیص دهد. زمانی که جریان زیادی از از طریق مصرف کننده یا بار کشیده می‌شود، این فلز گرم‌تر شده و با ادامه دار شدن این جریان، خم می‌شود تا ارتباط مدار قطع گردد. کلیدهای مینیاتوری در انواع مختلف تک پل، دو پل، سه پل و چهار پل از 2 الی 100 آمپر تولید می‌شوند. این کلیدها معمولا دارای قدرت قطع 16 کیلوآمپر هستند؛ به همین دلیل برای محافظت از بارهایی که جریان اتصال کوتاه بالایی دارند گزینه مناسبی نخواهند بود.

کاربرد تابلو برق مینیاتوری

• انتهای لاین توزیع در مدارهای فشار ضعیف
• استفاده در مدار قدرت و ترانسفورماتور صنعتی
• محافظت از سیستم‌های روشنایی خانگی
• محافظت از موتور
• محافظت از قطعات نیمه هادی (نیمه رسانا)
• قطع نموده جریان در اثر نشتی مدار (به همراه کلید محافظ جان)
• محافظت از مدار PLC
• ابتدای مسیر ورودی تابلو برق خانگی

مزایای تابلو برق مینیاتوری نسبت به فیوز

• کلید مینیاتوری به صورت خودکار خطای اتصال کوتاه و اضافه بار را تشخیص داده و مدار الکتریکی را خاموش می‌کند و نسبت به تغییر جریان بسیار حساس‌تر از فیوز است.
• به کار بردن کلید مینیاتوری به شما کمک می‌کند تا راحت‌تر بتوانید مشکل مدار را پیدا و برطرف نمایید؛ زیرا در صورت وجود مشکل، دکمه قطع عملکرد کلید روی حالت خاموش (OFF) قرار می‌گیرد اما در مداری که از فیوز استفاده می‌شود، باید سیم فیوز با باز کردن دسته آن یا برش از پایه بررسی شود.
• در صورت استفاده از فیوز در مدار، امکان بازیابی سریع منبع تغذیه وجود ندارد و فیوزها باید مجددا سیم کشی یا تعویض گردند اما تابلو برق مینیاتوری به راحتی با چرخاندن سوئیچ مدار را بازیابی می‌کند. در واقع می‌توان گفت که فیوزهای یک بار مصرف هستند و پس از قطع مدار مجددا به چرخه کار برنمی‌گردند اما کلیدهای مینیاتوری بارها می‌توانند به صورت دستی یا خودکار مدار را قطع کرده و مجدد آماده به کار شوند.

ساختار تابلو برق مینیاتوری

تابلو برق مینیاتوری به طور کلی از سه بخش اصلی ساخته می‌شود که بسیار ساده و بدون نیاز به نگهداری و تعمیر است. این بخش‌ها عبارتند از:

فریم (بدنه) تابلو برق مینیاتوری

محفظه این تابلو برق در واقع یک جعبه پلاستیکی محکم و عایق است که اجزای دیگر را در خود جای می‌دهد.

مکانیسم عملیاتی تابلو مینیاتوری

این وسیله یک دستگیره کنترل خارجی است که امکان باز و بسته شدن تابلو برق به صورت دستی را فراهم می‌کند و سه حالت روشن، خاموش و تریپ شده دارد. در صورتی که به دلیل جریان بیش از حد، تابلو برق مدار را قطع کند، این کلید در حالت TRIPPED قرار می‌گیرد. اگر این کلید به صورت دستی خاموش شود در موقعیت خاموش و در صورتی که در حالت بسته باشد، در موقعیت روشن قرار می‌گیرد.

واحد تریپ تابلو برق مینیاتوری

این قسمت حیاتی‌ترین بخش تابلو برق مینیاتوری به شمار می‌رود که وظیفه عملکرد صحیح آن را بر عهده دارد؛ بدین صورت که یک بی‌متال در مقابل جریان اضافه بار و یک آهنربای الکتریکی نیز در مقابل اتصال کوتاه از مدار محافظت می کنند.

انواع جریان تابلو برق مینیاتوری

 در تابلو برق مینیاتوری دو نوع جریان با عنوان جریان نامی و جریان لحظه‌ای وجود دارد که مشخصات آن‌ها عبارت است از:

• جریان نامی بیشترین مقدار جریان مجازی است که یک کلید می‌تواند بدون قطع شدن آن را تحمل کند و در صورت بیشتر شدن جریان آن، کلید واکنش نشان داده و جریان را قطع می کند. جریان نامی معمولا بر روی کلید مینیاتوری به صورت عدد یک یا دو رقمی حک شده است.
• جریان لحظه‌ای میزان جریانی است که یک کلید در یک ثانیه می‌تواند تحمل کند. این جریان معمولا عدد 3000 یا 6000 است که بر روی کلید نوشته می‌شود.

انواع تیپ‌های تابلو برق مینیاتوری

کلیدهای مینیاتوری بر اساس محدوده قطع جریان، به دو دسته تندکار و کندکار تقسیم می‌شوند که تیپ آن‌ها را مشخص می‌کند. به طور کلی می‌توان گفت که کلیدهایی با محدوده قطع جریان کمتر و دارای تاخیر بسیار کم برای قطع جریان، در دسته کلیدهای تندکار قرار می‌گیرند. در مقابل کلیدهایی که محدوده قطع بیشتری داشته و سرعت ملایم‌تری برای قطع جریان دارند (تاخیر بیشتر) در دسته کلیدهای کندکار دسته بندی می‌شوند. این نوع کلیدها معمولا برای محافظت از مدارهای موتوری که جریان راه اندازی بالایی دارند، مورد استفاده قرار می‌گیرند. تیپ های مختلف تابلو برق مینیاتوری عبارتند از:

تیپ B (تندکار)

• مناسب برای تجهیزاتی که ضریب اتصال کوتاه پایینی دارند مانند مصارف خانگی و روشنایی و سیستم‌ها TN و IT
• قطع سریع جریان در صورت تشخیص اضافه بار
• محدوده قطع مدار بین 3 تا 5 برابر جریان نامی

تیپ C (کندکار)

• محدوده قطع نسبت به تیپ B بیشتر (5 تا 10 برابر جریان نامی)
• مناسب برای مصارف خانگی و موتوری (موتورهای القایی، موتورهای با توان کم و جریان راه اندازی پایین، موتور کولر گازی و پمپ آب خانگی)

تیپ D (خیلی کندکار)

• محدوده قطع جریان بیشتر از تیپ‌های دیگر و بین 10 تا 20 برابر جریان نامی
• مناسب برای بارهایی با ضریب اشباع بالا همچون ترانسفورماتورها، دستگاه‌های X-Ray یا دستگاه‌های جوش

تیپ K

• حساسیت بیشتر نسبت به تیپ D (محدوده قطع بین 8 تا 10 آمپر)
• مناسب برای مدارهای قدرت ترانس‌ها و موتورها، موتورهای زیربار و مدارهای سلفی جریان هجومی بالا

تیپ Z

• حساس ترین کلید مینیاتوری با محدوده قطع بین 2 تا 3 برابر جریان نامی
• مناسب برای مدارهای با حساسیت بالا و مدارات PLC و بردهای الکترونیکی
•  

کلام پایانی

تابلو برق مینیاتوری از تجهیزات و تاسیسات الکتریکی در مقابل اضافه بار و اتصال کوتاه محافظت می‌کند و برای تمام ساختمان‌های مسکونی، اداری، تجاری و صنعتی قابل استفاده است. عملکرد این تابلو به صورت خودکار بوده و تا حد قابل توجهی از بروز آتش سوزی و خسارات جلوگیری می‌کند. برای تهیه این محصول باید توجه داشته باشید که انواع غیراستاندارد این تابلو برق از محفظه‌ای از جنس پلاستیک نامرغوب ساخته می‌شوند که مقاومتی در برابر جرقه و حرارت از خود نشان نمی‌دهند و می‌توانند سبب بروز خسارات بیشتر شوند. از این رو توصیه می‌شود حتما این تابلو برق را از فروشگاهی مطمئن تهیه نمایید. شما می توانید جهت مشاوره رایگان و تهیه تابلو برق مینیاتوری استاندارد با ما در ارتباط باشید.