شینه کشی در تابلو برق به چه علت می باشد؟
شینه چیست؟
از شینه های مسی در تابلوها برای منتقل کردن برق استفاده می‌کنند. همچنین لازم به ذکر است که در ولتاژهای پایین از کابل و سیم کمک می‌گیرند اما هنگامی‌که جریان مصرف‌کننده افزایش می‌یابد از شینه های مسی برای این کار استفاده می‌کنند. به همین دلیل در زمان خرید تابلو برق صنعتی باید به حداکثر ولتاژ آن و استفاده از شینه یا سیم را در نظر بگیرید.
شینه کشی در تابلو برق
برای ساخت تابلوهای برق که جریان بالایی را دارند از شینه بندی استفاده می‌کنند. به این دلیل که در این تابلو برق‌ها از کابل‌کشی نمی‌توان استفاده کرد و برای کنترل و مدیریت جریان برق در این تابلو برق از شینه بندی استفاده می‌کنند. شینه بندی در صنعت تابلو برق دارای اهمیت زیادی و اصول و نکات خاص خود را دارد که باید آن‌ها را رعایت کنید
علت اصلی شینه کشی در تابلو برق
همان‌طور که اشاره کردیم در حالت عادی برای تابلوهایی که جریان آن‌ها از ۱۲۵ آمپر بالاتر باشد به‌جای کابل‌کشی از شینه کشی استفاده می‌کنند. دلیل این مسئله این است که به خاطر حجم بالای سیم، کابل و آمپر بالا نمی‌توان از سیم استفاده کرد، برای مثال در یک‌فاصله ده سانتی‌متری نمی‌توان کابل هفتاد را خم کرد چراکه از انعطاف کافی برخوردار نبوده و نمی‌توان آن را به مکان دلخواه جابجا کرد.
به همین دلیل در زمان خرید تابلو برق ساختمانی نیز این بهتر است به این مسئله توجه کنید تا از ابتدا درباره راه‌اندازی تابلو برق تصمیم بگیرید، به‌این‌ترتیب که اگر می‌خواهید از شینه کشی استفاده کنید از تابلوهای برق ساختمانی که جریان آن‌ها بالای ۱۲۵ آمپر است استفاده کنید و اگر می‌خواهید از روش سیم‌کشی تابلو برق استفاده از مدل‌هایی از تابلو برق ساختمانی استفاده کنید که جریان آن‌ها کمتر از ۱۲۵ آمپر است.
مهم‌ترین نکات درباره شینه کشی در تابلو برق
- جلوی افتادن خش بر روی سطح اتصال شمش، سمباده زدن و سنگ گرفتن بر روی پلیسه ها و ضایعات که در اثر سوراخ‌کاری درست می‌شود را بگیرید. این مسئله باعث می‌شود که سطح اتصال شینه نامرتب شده و یکدستی آن از بین برود که درنتیجه این کار موجب اختلال درروند جریان شده، به‌طوری‌که جریان به‌خوبی از آن عبور نمی‌کند و حرارت و گرمای زیادی را در آن نقطه ایجاد می‌کند.
- مکان وصل شدن دو شمش را با ماده‌های مخصوص از بین برنده چربی مثل تینر به‌طور کامل تمیز کنید و سپس بر روی آن‌ها از گریس‌های خاص برای این کار استفاده کنید تا از مسائلی مثل سولفات شدن و ایجاد چربی بین دو شمش در طول زمان پیشگیری کنید.
- گوشه‌های تیز شینه ها که به دلیل برشکاری به وجود می‌آیند باید با سوهان تمیز و پرداخت شوند. گوشه‌های تیز همان بخش‌هایی هستند که موجب ایجاد قوس یا آرک الکتریکی می‌شوند.
تعیین ابعاد شینه کشی در تابلو برق
تعیین و حساب کردن ابعاد شینه کار راحت و ساده است و فقط کافی است تا با در نظر گرفتن جریان اسمی کلید، اندازه لازم شینه را با کمک جدول‌های استاندارد انتخاب شینه مسی به دست آورید
استانداردهای شینه کشی در تابلو برق: راهنمای جامع
یکی از مهم‌ترین بخش‌های تابلو برق، شینه کشی است که به‌وسیله آن، جریان الکتریکی بین تجهیزات مختلف منتقل می‌شود. برای اطمینان از عملکرد صحیح و ایمن تابلو برق، رعایت استانداردهای شینه کشی ضروری است. در این مقاله، به بررسی استانداردهای شینه کشی در تابلو برق می‌پردازیم و نکات مهمی را که باید در نصب و اجرای آن مدنظر قرار داد، شرح می‌دهیم.
اهمیت استانداردهای شینه کشی در تابلو برق
شینه کشی فرایند انتقال جریان الکتریکی از یک نقطه به نقطه دیگر در تابلو برق است. شینه‌ها (Busbars) از جنس هادی‌های الکتریکی مانند مس یا آلومینیوم هستند و وظیفه اصلی آن‌ها توزیع جریان در تجهیزات تابلو برق است. رعایت استانداردهای شینه کشی از نظر ایمنی، بهره‌وری و کاهش هزینه‌های نگهداری، بسیار اهمیت دارد.
استانداردهای کلیدی شینه کشی در تابلو برق
رعایت استانداردها در شینه کشی تابلو برق نه‌تنها موجب بهبود عملکرد سیستم‌های الکتریکی می‌شود، بلکه باعث افزایش ایمنی، جلوگیری از خطرات الکتریکی و کاهش تلفات انرژی نیز می‌شود. استانداردهای مهم شینه کشی در تابلو برق شامل:
انتخاب جنس مناسب برای شینه‌ها
شینه‌ها معمولاً از مس یا آلومینیوم ساخته می‌شوند. انتخاب جنس شینه تأثیر بسزایی در هدایت الکتریکی و پایداری سیستم دارد. در بیشتر موارد، شینه‌های مسی به دلیل مقاومت الکتریکی کمتر و دوام بیشتر نسبت به شینه‌های آلومینیومی ترجیح داده می‌شوند. با این حال، شینه‌های آلومینیومی به دلیل سبکی و قیمت پایین‌تر نیز در برخی پروژه‌ها استفاده می‌شوند.
• مس: هدایت الکتریکی بالاتر، مقاوم در برابر خوردگی، مناسب برای کاربردهای صنعتی
• آلومینیوم: سبک‌تر، ارزان‌تر، مناسب برای مصارف کوچک و متوسط
ابعاد و سایز شینه
ابعاد شینه‌ها باید بر اساس میزان جریان عبوری از آن‌ها انتخاب شود. استانداردهایی مانند IEC 61439 و NEC (National Electrical Code) حداقل و حداکثر ابعاد شینه را برای جریان‌های مختلف مشخص می‌کنند. همچنین، باید توجه داشت که افزایش سطح مقطع شینه، مقاومت الکتریکی را کاهش داده و تلفات انرژی را نیز کاهش می‌دهد.
• ضخامت شینه: برای جریان‌های بالا، باید شینه‌ها ضخیم‌تر باشند تا از ایجاد گرمای زیاد جلوگیری شود.
• عرض شینه: باید متناسب با جریان الکتریکی طراحی شود. افزایش عرض شینه باعث افزایش سطح تماس و کاهش افت ولتاژ می‌شود.
پوشش عایق شینه‌ها
برای جلوگیری از اتصالی‌ها و خطرات الکتریکی، شینه‌ها باید دارای پوشش‌های عایق مناسب باشند. پوشش عایق می‌تواند از جنس PVC یا اپوکسی باشد. همچنین شینه‌ها باید دارای رنگ‌بندی استاندارد برای مشخص کردن فاز، نول و زمین باشند.
فازها معمولاً به رنگ‌های قرمز، زرد و آبی مشخص می‌شوند، نول با رنگ آبی کمرنگ و زمین با رنگ سبز/زرد.
فاصله بین شینه‌ها
فاصله‌گذاری بین شینه‌ها نقش مهمی در جلوگیری از ایجاد قوس الکتریکی و افزایش ایمنی دارد. براساس استانداردهای بین‌المللی مانند IEC 60439، حداقل فاصله‌ای که بین شینه‌های فاز و نول و همچنین شینه‌های زمین باید رعایت شود، مشخص شده است. این فاصله به عوامل مختلفی از جمله ولتاژ سیستم و جریان عبوری بستگی دارد.
• فاصله افقی: حداقل فاصله‌ای که باید بین دو شینه افقی رعایت شود تا از ایجاد قوس الکتریکی جلوگیری شود.
• فاصله عمودی: باید توجه داشت که در صورت استفاده از شینه‌های عمودی، این فاصله حتی بیشتر شود تا ایمنی افزایش یابد.
انتخاب صحیح اتصالات و بست‌های شینه
استفاده از اتصالات و بست‌های مناسب در شینه کشی بسیار مهم است. اتصالات باید دارای مقاومت مکانیکی بالا باشند تا از لرزش و حرکت شینه‌ها جلوگیری شود. همچنین، استفاده از پیچ و مهره‌های ضدخوردگی برای اتصال شینه‌ها به یکدیگر و به تابلو برق توصیه می‌شود.
• بست‌های شینه: باید از جنس مقاوم در برابر خوردگی و حرارت بالا باشند.
• اتصالات پیچ و مهره‌ای: از جنس مس یا آلیاژهای مقاوم که توانایی هدایت الکتریکی بالایی دارند.
مدیریت حرارتی و تهویه تابلو برق
شینه‌ها در هنگام عبور جریان الکتریکی، حرارت تولید می‌کنند. اگر این حرارت به درستی مدیریت نشود، می‌تواند باعث آسیب به تجهیزات تابلو و کاهش عمر مفید آن‌ها شود. استفاده از سیستم‌های تهویه مناسب برای خنک کردن تابلو برق و جلوگیری از تجمع حرارت از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
• استفاده از فن‌ها: نصب فن‌های مناسب در تابلو برق برای تهویه و جلوگیری از افزایش دما.
• پیش‌بینی فضاهای تهویه: تعبیه دریچه‌های تهویه طبیعی در بخش‌های مختلف تابلو.
حفاظت الکتریکی و زمین‌کردن شینه‌ها
تمامی شینه‌ها باید به درستی زمین‌کرده شوند تا در صورت وقوع اتصال کوتاه یا نشتی جریان، خطرات جانی و مالی به حداقل برسد. استانداردهای بین‌المللی مانند IEC 60364 و NEC مشخصات دقیقی برای زمین‌کردن شینه‌ها و تابلوهای برق ارائه کرده‌اند.
تمامی شینه‌ها باید به شینه زمین متصل شوند و مدارهای حفاظتی لازم برای هر فاز نصب شود.
نکات نهایی برای اجرای استاندارد شینه کشی
برای اجرای صحیح شینه کشی در تابلو برق، رعایت دقیق استانداردهای بین‌المللی و ملی ضروری است. همچنین باید از تجهیزات باکیفیت و مهارت فنی بالا برای اجرای شینه‌ها استفاده شود تا سیستم‌های الکتریکی به بهترین شکل عمل کنند.
• استفاده از مواد هادی با کیفیت بالا مانند مس یا آلومینیوم با هدایت الکتریکی بالا
• رعایت استانداردهای فاصله‌گذاری برای جلوگیری از ایجاد قوس الکتریکی
• اطمینان از زمین‌کردن صحیح شینه‌ها و حفاظت از تجهیزات
• استفاده از پوشش عایق استاندارد برای افزایش ایمنی و جلوگیری از خطرات الکتریک
جمع بندی نهایی
رعایت استانداردهای شینه کشی در تابلو برق از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. اجرای صحیح و اصولی شینه‌ها می‌تواند عمر مفید تابلو برق را افزایش دهد و خطرات احتمالی ناشی از خرابی سیستم را به حداقل برساند. با انتخاب بنیان تابلو به دلیل استفاده از تجهیزات و مواد با کیفیت، می‌توانید از عملکرد بهینه و ایمنی سیستم‌های الکتریکی خود اطمینان حاصل کنید.
